Nauka w służbie przyrody – ochrona puli genowych gatunków ssaków zagrożonych i bliskich zagrożeniu wymarcia poprzez transfer wiedzy i wymianę doświadczeń w zakresie najlepszych praktyk w genetyce konserwatorskiej teriofauny

CEL

1. Dostarczenie wiedzy z zakresu genomiki krytycznie zagrożonej wymarciem norki europejskiej i innych ssaków europejskich.
2. Transfer wiedzy i wymiana doświadczeń w zakresie najlepszych praktyk ochrony przyrody opartych na dorobku genetyki konserwatorskiej. 

DZIAŁANIA

1. Publikacja poświęcona norce europejskiej, Mustela lutreola oraz problemom w jej ochronie i możliwości aplikacji genetyki konserwatorskiej w powstrzymaniu wymierania gatunku.
2. Monografia dedykowana najlepszym przykładom aplikacji osiągnięć genetyki konserwatorskiej (potrzeba opracowania takiej publikacji wynika z konieczności konkretnego, zrozumiałego i jednoznacznego zdefiniowania zarówno samej genetyki konserwatorskiej, jak również jej aparatu pojęciowego, szczególnie w obliczu wciąż słabej rozpoznawalności tej gałęzi nauki w Polsce, braku ugruntowania w języku polskim naukowej terminologii ochrony przyrody oraz nieukształtowania jednolitego i kompleksowego systemu kształcenia i doskonalenia zawodowego kadr realizujących zadania ochrony przyrody w kraju).
3. Seminarium poświęcone zastosowaniu osiągnięć genetyki konserwatorskiej w ochronie przyrody, połączone z obchodami Dnia Norki Europejskiej (31.03.2017).
4. Międzynarodowa konferencja "Nauka w służbie Przyrody - genetyka konserwatorska i przeciwdziałanie inwazjom biologicznym" (25-26.09.2017).
5. Upowszechnienie rezultatów nastąpi przez ich przystępne udostępnienie szerokiemu gronu interesariuszy - artykuły w czasopismach naukowych i popularnonaukowych, czynny udział w konferencjach naukowych, bezpłatne udostępnianie monografii opracowanych w ramach projektu.

KONSORCJUM

Kluczowe znaczenie dla projektu ma współpraca bilateralna zespołu polskiego i międzynarodowego związku stowarzyszeń Coalition Clean Baltic, dająca możliwość wymiany doświadczeń w obszarze ochrony teriofauny w odmiennych warunkach przyrodniczych, społeczno-gospodarczych i prawno-politycznych.

Liderem projektu jest Instytut Badań nad Bioróżnorodnością Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Coalition Clean Baltic.

Projekt realizowany jest przy wsparciu: Polskiego Towarzystwa Genetyki Konserwatorskiej LUTREOLA, Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie oraz Wydziału Biologii i Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

WYNIKI

Wynikiem projektu będzie dostarczenie praktycznej wiedzy i umiejętności z zakresu genetyki konserwatorskiej teriofauny, umożliwiających ochronę puli genowych oraz zapewnienia ciągłości procesów ewolucyjnych i ekologicznych odpowiedzialnych za wytwarzanie i utrzymywanie zróżnicowania genetycznego gatunków ssaków (na przykładzie norki europejskiej), a także rozwinięcie i wzmocnienie międzynarodowej współpracy bilateralnej pomiędzy partnerami projektu i podniesienie kompetencji członków zespołu realizującego projekt. Projekt przyczyni się też do zwiększenia możliwości planowania działań ochronnych ex situ wobec norki europejskiej. Celem podjętych działań będzie też promocja międzynarodowej współpracy w zakresie genetyki konserwatorskiej, popularyzacja i zwiększenie rozpoznawalności genetyki konserwatorskiej wśród ogółu społeczeństwa, służb odpowiedzialnych za realizację zadań ochrony przyrody i młodych naukowców.

Panicz R. 2017. Genetyka konserwatorska – nauka w służbie przyrody. Forum Uczelniane 4 (36): 25

Skorupski J. 2017. Genetyka konserwatorska, czyli jak nauka wspomaga ochronę przyrody. Przegląd Uniwersytecki 7-12: 81-83

International Conference “Science in the service of nature – Focus on the Conservation Genetics and Combating Invasive Alien Species” - www.ccb.se

ZESPÓŁ REALIZUJĄCY PROJEKT

TŁO PROJEKTU

Działalność człowieka zagraża wielu gatunkom ssaków, których zachowanie wymaga działań ochronnych wspartych wynikami badań naukowych. Ważnym problemem podjętym w projekcie jest dążenie do zwiększenia wykorzystania podstaw naukowych w praktyce ochrony przyrody, tj. wiedzy i umiejętności związanych z genetyką konserwatorską i ekologią molekularną, wykorzystujących nowatorskie techniki molekularne w ochronie krytycznie zagrożonej wyginięciem norki europejskiej. Szczególne znaczenie będzie miała promocja Dnia Norki Europejskiej, przyczyniając się do podniesienia świadomości społecznej o alarmująco niebezpiecznej sytuacji tego gatunku i palącej potrzebie jego ochrony. Wymiernym rezultatem jest upowszechnienie wiedzy z zakresu genetyki konserwatorskiej ssaków i sformułowanie na tej podstawie konkretnych zaleceń ochronnych w oparciu o wielostronną wymianę doświadczeń i transfer wiedzy nt. najlepszych praktyk konserwatorskich stosowanych w Polsce i krajach reprezentowanych przez międzynarodowy związek stowarzyszeń. Realizacja projektu wypełnia rezultat Wzrost efektywności zarządzania oraz monitorowania Natura 2000 (zarządzanie i prace badawcze związane z gatunkami zagrożonymi, wzmocnienie krajowej zdolności zrównoważonego korzystania z bioróżnorodności terenów podmokłych) i Wzrost świadomości społecznej nt. bioróżnorodności i edukacja w tej dziedzinie (metody przekazywania złożonych informacji o środowisku, narzędzia edukacyjne dot. bioróżnorodności).

ŹRÓDŁO FNANSOWANIA